Auditorlik xizmatlari
Xolis audit aksiyadorlar va investorlar tomonidan kapital bozorida qarorlar qabul qilish uchun asos hisoblanadi. Biz sifatli va puxta auditlarni ta'minlashga intilamiz va mijozlarning fikr-mulohazalari bizning audit xulosalarimiz ishonchliligini tasdiqlaydi.
Biz nafaqat kompaniyalarning moliyaviy hisobotlarini xalqaro standartlarga muvofiq audit o‘tkazamiz, balki ularning maqsadlariga erishish, risklarni boshqarish samaradorligini oshirish va biznes shaffofligini oshirishga ham hissa qo‘shamiz.
Audit - bu bizning xizmatlarimizning eng katta segmenti bo'lib, uning asosida mijozlar bilan o'zaro munosabatlarimiz qurilgan. Auditning ajoyib sifatini ta'minlash uchun biz doimiy ravishda mijozlarimizning ishonchini mustahkamlash, qiymat yaratish va shaffoflikni oshirish uchun innovatsion yechimlarni ishlab chiqishga qodir bo'lgan mutaxassislar jamoasini rivojlantiramiz.
Biz auditorlik xizmatlarining quyidagi turlarini taklif etamiz:
Audit tekshiruvi - bu moliyaviy hisobot va boshqa moliyaviy ma'lumotlarning ishonchliligi va qonun hujjatlariga muvofiqligini aniqlash maqsadida xo'jalik yurituvchi sub'ektning moliyaviy hisoboti va tegishli moliyaviy ma'lumotlarini auditorlik tashkilotlari tomonidan tekshirish.
Biz keng ko'lamli auditorlik xizmatlarini taqdim etamiz, jumladan, majburiy audit o'tkazish, auditning barcha bosqichlarida mijozlarga ko‘mak berish.
Kompaniyamiz mutaxassislari tomonidan qo'llaniladigan vazifalarni hal qilishda kompleks yondashuv turli sohalardagi kompaniyalarning iqtisodiy faoliyatining xususiyatlarini, ushbu faoliyatga xos bo'lgan xavflarni va ularning hisobot ko'rsatkichlariga ta'sirini har tomonlama tushunishga asoslanadi.
O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 25-fevraldagi №O‘RQ-677-son Qonuniga ko‘ra, bir qator korxonalar uchun yillik audit tekshiruvi o‘tkazish majburiy hisoblanadi. Quyidagi tashkilotlar har yili majburiy auditdan o'tkazishlari lozim:
– aksiyadorlik jamiyatlari;
– банки и иные кредитные организации;
- sug'urta tashkilotlari;
– yuridik va jismoniy shaxslarning hamda ularning ishonchli boshqaruvchilarining investitsiya aktivlarini jamlovchi investitsiya va boshqa fondlari;
–manbalari yuridik va jismoniy shaxslarning badallari hisoblangan xayriya, jamoat va boshqa fondlar;
– davlat va davlat unitar korxonalariga tegishli ustav fondida (ustav kapitalida) ulushga ega bo‘lgan xo‘jalik yurituvchi subyektlar;
- birjalar;
- hisobot yilining oxirida quyidagi shartlardan ikkitasini bir vaqtning o'zida bajaradigan tijorat tashkilotlari: aktivlarning balans qiymati bazaviy hisoblash miqdorining 100 000 (yuz ming barobari) dan ortiq bo'lsa, mahsulot (xizmatlar, ishlar) sotishdan olingan daromadlar bazaviy hisoblash miqdorining 200 000 (ikki yuz ming baravar) dan ortiq, xodimlarning o'rtacha yillik soni 100 (yuz) kishidan ortiq.
Auditorlarimiz faoliyatning turli yo‘nalishlari bo‘yicha yirik kompaniyalar va xoldinglarning majburiy auditini o‘tkazishda katta tajribaga ega. Xodimlarimizning katta to‘plangan tajribasi bizga doimiy ravishda yuqori sifat darajasini saqlab qolgan holda, murakkab yirik loyihalarni qisqa vaqt ichida yakunlash imkonini beradi.
Audit yiliga bir marta yoki bosqichma-bosqich o'tkazilishi mumkin. Eng maqbul rejim - bosqichma-bosqich audit bo'lib, u xatolarni tezda aniqlash va hisobot davri tugaguniga qadar tuzatish imkonini beradi. Auditorlik xizmatlari uchun shartnomalar taqdim etilgan auditorlik xulosasi va maxfiylik uchun to'liq moliyaviy javobgarlikni ta'minlaydi.
Majburiy audit o‘tkazish davomida quyidagi turdosh xizmatlar ko'rsatiladi: soliqni optimallashtirish, korxonada nazorat va buxgalteriya tizimini takomillashtirish bo‘yicha maslahatlar berish, mulkdorning moliyaviy-iqtisodiy, buxgalteriya va soliq risklarini minimallashtirish, shuningdek, qonunbuzarliklarni bartaraf etish bo'yicha tavsiyalar berish, buxgalteriya hisobi, soliqqa tortish, hujjat aylanishidagi xatoliklarni minimallashtirish.
Tekshiruv natijasida mijoz quyidagilarni oladi:
– O‘zbekiston qonunchiligi va xalqaro audit standartlari talablariga muvofiq tuzilgan auditorlik xulosasi;
– Rahbariyat va mulkdor uchun audit hisoboti (rahbariyatga hisobot), unda audit natijasida aniqlangan eng muhim kuzatuvlar va ularni bartaraf etish bo‘yicha tavsiyalar aks ettiriladi;
– Audit natijalari bo'yicha PowerPoint taqdimoti rahbariyatga himoya bilan (mijozning iltimosiga binoan).
Ixtiyoriy audit har qanday tashkiliy-huquqiy shakldagi tashkilotlar va korxonalar uchun mo'ljallangan bo'lib, ularga nisbatan majburiy audit talablari qo'llanilmaydi.
Ixtiyoriy audit hisobotning ishonchliligi va buxgalteriya hisobi tizimining to'g'ri ishlashi to'g'risida mustaqil ekspert xulosasini olish uchun mulkdor, boshqaruvchi yoki potentsial investorning qarori bilan amalga oshiriladi.
Ixtiyoriy auditning maqsadi mulkdorning moliyaviy-iqtisodiy, buxgalteriya hisobi va soliq tavakkalchiligini minimallashtirish, shuningdek, buxgalteriya hisobi, soliqqa tortish va hujjat aylanishidagi qonunbuzarliklarni aniqlash orqali jarimalardan qochish uchun huquqbuzarliklarni bartaraf etishdan iborat.
Ixtiyoriy audit quyidagi hollarda o'tkazilishi mumkin:
– mulkdor, ijro organi yoki moliyaviy hisobot to‘g‘riligi bo‘yicha ishonch hosil qiluvchi salohiyati investor;
– tekshirilayotgan mijoz korxonaning rahbari yoki bosh buxgalteri o‘zgarganda;
– mavjud biznesni sotib olayotganda;
– korxona qayta tashkil etilganda (bo‘linish, qo‘shilish va boshqalar);
– ta’sis hujjatlarida tekshirish to‘g‘risida bevosita ko‘rsatma mavjud bo‘lsa;
– buxgalteriya bo‘limi va/yoki bosh buxgalterning asosiy tarkibi o‘zgarganda;
– qonun hujjatlari o'zgarganda va shunga mos ravishda korxonaning buxgalteriya bo'limi buxgalteriya hisobi, buxgalteriya hisobi va soliq hisobotini tuzishning to'g'riligiga ishonchsiz bo'lsa.
Ixtiyoriy audit mavjud muammolarni aniqlash va ularni bartaraf etish bo'yicha chora-tadbirlar rejasini ishlab chiqish imkonini beruvchi ob'ektiv va har tomonlama o'rganishni ta'minlaydi.
Biz O'zbekiston Respublikasi Buxgalteriya hisobi milliy standartlariga muvofiq tuzilgan moliyaviy hisobotlarni auditorlik tekshiruvidan o'tkazamiz.
BHMS ga muvofiq hisobot berishning maqsadi kompaniya egalariga boshqaruv qarorlarini qabul qilish uchun, shuningdek davlat organlariga moliyaviy ma'lumotlarni taqdim etishdan iborat.
Audit faqat Xalqaro audit standartlariga muvofiq amalga oshiriladi.
Moliyaviy Hisobotlarning Xalqaro Standartlariga (MHXS) muvofiq tuzilgan moliyaviy hisobot auditi - bu auditorlik tashkilotining moliyaviy hisobotining ishonchliligi to'g'risida auditorlik fikrini bildirish maqsadida MHXSga muvofiq tuzilgan, uning moliyaviy hisobotini mustaqil baholash bo‘yicha auditorlik xizmati.
MHXS (IAS va IFRS) moliyaviy hisobotning kontseptual tamoyillari sifatida shakllantirilgan xalqaro standartlar to'plamidir. Taqdim etilgan standartlar dunyoning eng rivojlangan mamlakatlarida buxgalteriya hisobi va auditning mafkuraviy asosiga aylangan.
MHXS hisobotlarini o'zgartirish mijozning o'zi yoki boshqa auditorlik kompaniyasi tomonidan amalga oshirilgan hollarda biz MHXSga muvofiq tuzilgan moliyaviy hisobotlarni audit qilamiz.
MHXSga muvofiq moliyaviy hisobotlarni tayyorlash maqsadlari turlicha bo'lishi mumkin:
– qonun talablariga muvofiq majburiyat;
– investitsiyalar va kreditlarni jalb qilish;
– investitsion qarorlar qabul qilish;
– ichki maqsadlar.
O‘zbekistondagi ayrim kompaniyalar uchun moliyaviy hisobotlarni MHXSga muvofiq tuzish majburiyati O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 24-fevraldagi “Xalqaro moliyaviy hisobotlarga o‘tish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PQ-4611-son qaroriga muvofiq belgilangan:
– aksiyadorlik jamiyatlari;
– tijorat banklari;
- sug'urta tashkilotlari;
– yirik soliq to‘lovchilar qatoriga kiritilgan yuridik shaxslar.
Hozirgi vaqtda auditorlik faoliyati ikkita komponentni o'z ichiga oladi: auditning o'zi va audit bilan bog'liq turdosh xizmatlar.
Audit va audit bilan bog'liq turdosh xizmatlar aniq farqlanishi kerak.
Taqdim etilishi O‘zbekiston qonunchiligi va Turdosh xizmatlarning xalqaro standarti (ISRS) 4400 (qayta ko‘rib chiqilgan) “Kelishilgan amallarni amalga oshirish bo‘yicha topshiriqlar” bilan tartibga solinadigan auditorlik xizmatlari safiga quyidagilar kiradi:
– muvofiqlik tekshiruvlari;
– kelishilgan tartiblar;
– moliyaviy ma'lumotlarni yig'ish.